تا به چشمانِ سیه «سُرمه» درانداخته‌ای...
تاریخ انتشار: ۱۴ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۲۹۱۵۹۴
دوده سیاهی‌ست که در چشم و پشت پلک‌ها کشَند. عرب‌زبان‌ها «اَثمَد»، و گذشتگان «کَحْل» می‌خوانندش. «تَکَحُّل» هم فعلی‌ست که برای نشان دادن آن استفاده می‌شود. قدیمیترها برای آرایشِ رخسارشان در کنارِ سرخاب و سفیداب، از آن زیاد استفاده می‌کردند. اما تمام کاربری و خاصیتش به بزک‌دوزک محدود نمیشد و حکیمان در وصفش می‌گفتند: «نورِ چشم را زیاد می‌کند»!
به گزارشِ ایسنا، سرمه‌ها انواعِ مختلفی دارند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
عمرِ سُرمه از چه زمانی‌ست و تا کِی قد می‌دهد؟
چیزی‌که پُرواضح و مشخص جلوه می‌کند، این است که تاریخچه استفاده از سرمه به ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و عصرِ مصرِ باستان باز می‌گردد. همان‌طورکه در دیوارنگاره‌ها، نقاشی‌ها، عکسها، فیلم‌ها و سریال‌های بسیاری هم دیده‌ایم، زنان و مردانِ مصری، خصوصاً کسانی‌که جاه و مرتبه‌ای بلند داشته‌اند، چشمان‌شان را سُرمه‌اندود می‌کردند. نه‌تنها مصری‌ها بلکه یونانی‌ها، ایرانی‌ها و کولیانِ هندی نیز از دیگر اقوامی هستند که از دیرباز از توتیای چشم استفاده می‌کنند. از روی سُرمه‌دان‌هایی که در کاوش‌های باستان‌شناسان پیدا شده، می‌توان پی بُرد که در بسیاری از تمدّن‌های باستانی مانند ایران، استعمالِ این ماده آرایشی رواجِ بسیاری داشته‌است. منابع و مآخذِ دینی هم احادیث و روایات زیادی دارد که سُرمه کشیدن را به فالِ نیک گرفته‌است و بزرگانِ دینی همواره مردم را به سُرمه کشیدن تشویق می‌کردند و آن را «مستحب» می‌دانستند. چنان‌که نقل شده‌است که: «سُرمه کشیدن با اثمد موجب رشد مژه‌ها می‌شود، چشم را تیزبین کرده و به عبادت و شب‌زنده‌داری کمک می‌کند». پس با این حساب، ممالک عربی هم از سُرمه بی‌نصیب نبوده‌اند، اگرچه ممکن است از این اسباب آرایش با نام‌های متفاوتی یاد شود اما کاربرد آن در همه‌جا یکی بوده‌است. هندی‌ها از جمله اشخاصی بودند که سالیان سال از گونه‌های مختلف توتیا استفاده می‌کردند. مادران سُرمه را به چشم فرزندان‌شان می‌کشیدند با این تصور که چشمان کودک را تقویت می‌کند و برخی دیگر هم بر این اعتقاد و باور بودند سُرمه کشیدن به چشم طفل موجب در امان ماندنِ او از طلسم شیاطین می‌شود. در این میان، مصری‌ها سُرمه را نوعی پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های چشمی می‌دانستند و معتقد بودند تیره کردن پلک‌ها از شدّت رسیدنِ آفتاب به چشم کم می‌کند. در حال حاضر و با توجه به تنوع، کاربری و رنگ و لعابی که «خط چشم» و «مدادهای چشمی» موجود در بازار لوازم آرایشی دارند، سُرمه به‌نوعی ور افتاده است اما در سال‌های اخیر و در واکنش به ریزشِ مژه‌ها، گران بودن و نامرغوب بودنِ لوازم آرایشیِ مخصوصِ چشم و بسیار دلایلِ دیگر، تنورِ سُرمه‌سازی و سُرمه‌کشی گرما و جانی دوباره گرفته‌است، بدین‌صورت که این ماده آرایشی نسبت‌به دیگر لوازم آرایشی هم ضررِ کمتری دارد، هم قیمتِ مناسب‌تری. هرچند که تقلّب و بی‌کیفیتی در این بازار نیز موج می‌زند.
هزار نام و یک رنگ
در فرهنگ لغت دهخدا در توضیح کلمه «سُرمه» این‌طور آمده: «آن چیزی‌ست که در چشم کشند. به عربی اَثْمَد خوانند و به کحل مشهور است. و آن سنگی‌ست صفایحی و برّاق که بسایند و سوده آن را در چشم کشند و بهترین آن سرمه صفاهانی‌ست که از کهپایه به هم رسد». در فرهنگ لغت دیگری این‌چنین معنا شده: «گرد نرم‌شده سولفور آهن یا نقره که برای سیاه کردن مژه‌ها و پلک‌ها به‌کار می‌رود». هرچند که اصلِ سرمه تنها به یک رنگ وجود دارد اما القاب و اسامیِ زیادی برای آن وجود دارد؛ «سُرمه» واژه‌ای فارسی‌ست، مترادف آن «توتیا» ریشه‌ای فارسی و هندی دارد. «اثمد» و «کَحل» نام‌های عربیِ آن است و «آنتیمون» در انگلیسی استفاده می‌شود.
سُرمه‌سرای مرغوب هنوز هم وجود دارد
هرچند بازارِ سُرمه‌کِشی آن‌قدرها گرم نیست، اما در گوشه و کنارِ شهرها، هنوز هم می‌توان از عطّاری‌ها و فروشگاه‌های کوچکی که موادِ ارگانیک و طبیعی عرضه می‌کنند، توتیای مرغوب را جُست. در مناطقِ نسبتاً کهن‌تر مثلِ بازارهای سنّتی و قدیمی هر شهر، خصوصاً شهرهایی که بافت‌ِ کهنه‌تری دارند، تک‌وتوک دکّان‌های ریز و درشتِ سُرمه‌سازی و سُرمه‌فروشی پیدا می‌شود. در شهرهای کرمان، یزد، کاشان، اصفهان، قم و... این ماده آرایشی بیشتر پیدا می‌شود، کمااین‌که کارگاه‌هایی برای ساختنِ انواعِ سنتیِ آن نیز در این حوالی وجود دارد.
لوازم هفت‌گانه
سُرمه کشیدن، سوایِ خواصِ احتمالی که برای رویش مژه‌ها دارد و زینتی که به روی می‌بخشد، فعلی نوستالژیک است. هرکدام از لوازم آرایشی که در گذشته استفاده می‌شده و امروزه سبک و سیاقِ جدیدی به خود یافته‌اند، احساسِ عجیبی به مصرف‌کننده منتقل می‌کنند. شاید در این میان «سُرمه» که برای تیره کردنِ خط چشم، مژه‌ها و پشت پلک‌ها شدّت بیشتری داشته‌باشد، چون از معدود موادِ آرایشی بوده که هم زنان و هم مردان از آن استفاده می‌کردند. گذشتگانِ برای آراستن خود از هفت قلم کمک می‌گرفتند. «سرخاب» را برای سرخ کردنِ گونه و لب به‌کار می‌بردند، با «سفیداب»، که قدیمی‌ترین ماده آرایشی‌ست، پوست را لایه‌برداری، ضدعفونی و سفید می‌کردند. با «روناس» تنها موها و با «حنا» مو، ناخن و پوست را رنگ می‌کردند؛ البته زمانی‌که لاک‌های ناخن به بازار آمدند، به آن «مانیکور» می‌گفتند. لاک زدن در ابتدای فراگیری بسیار تقبیح می‌شد؛ داستان کوتاه «لاک صورتی» نوشته جلال آل‌احمد اختصاصاً به دل‌خوشیِ زنی از طبقات کمتربرخوردار می‌پردازد که لاکی خرید تا با آن دستانش را مانیکور کند اما مورد شماتت همسرش قرار می‌گیرد. «وِسمه» از دیگر لوازم آرایشیِ سیاه‌رنگ بود که برای رنگ کردن و پُرپشت‌تر کردنِ ابروها و پشت پلک‌ها استفاده می‌شد. «خال» از دیگر لوازم آرایشی بود که برای تزئین کنارِ لب یا پیشانی مورد استفاده قرار می‌گرفت. «زرک» نیز گَردی طلایی‌رنگ بود که به صورت یا مو می‌مالیدند و کاربردی همانند «پنکِک» در میان لوازم آرایش جدید داشت.
بیت‌هایی برای سُرمه و سُرمه‌کشان!
در ادبیات فارسی، ابیات زیادی از شاعران گوناگون درباره «سُرمه» با تمثال‌هایی از آن وجود دارد که به بخشی از آنها اشاره می‌کنیم:
حزین لاهیجی: «ببین که هست لبم، بلبل بهار خطی/کشیده دیدهٔ من، سرمه از غبار خطی»
- وحشی بافقی: «سرمه نرم است پی دیده نور/چون‌که درشت است کند دیده کور»
- رودکی: «همچنان سرمه که دخت خوب‌روی/هم بسان گرد بردارد از اوی»
- فرخی: «تا زر نباشد به‌قدر سرمه/تا لاد نباشد به شبه لادن»
- اسدی: «دو چشم تو را دیدنم سرمه بود/کنون از چه گشته‌ست آن سرمه دود؟»
- ناصرخسرو: «از سایش سرمه بسود هاون/گرچه تو ندیدیش دید دانا» و «چرخ همی خرد بخواهدت کوفت/خردتر از سرمه گر از آهنی»
- مسعودسعد: «شب تاریک سرمه بود مگر/که از او چشم زهره شد روشن» و «سرمه چشم دیده دولت/روز پیکار تو غبار تو باد»
- سوزنی: «ای اصل تو را بر همه احرار تقدّم/خاک قدمت سرمه بیناییِ مردم»
- مجیرالدین بیلقانی: «کی دانستم کاهل صفاهان کورند/با این‌همه سرمه کز صفاهان خیزد»
- خاقانی: «سرمه خاقانی‌ست خاک سر کوی تو/افسر خاقان چین نعل سمند تو باد» و «سرمه دیده ز خاک در احمد سازند/تا لقای ملک‌العرش تعالی بینند»
- نظامی: «گر از درگاه او گردی رسیدی/به‌جای سرمه در چشمش کشیدی» و «تنگ‌دل از خنده ترکان شکر/سرمه بر از چشم غزالان نظر»
- عطار: «از درش گردی که آرد باد صبح/سرمه چشم جهان بین من است»
- سعدی: «نه وسمه‌ست آن به دل‌بندی خضیب است/نه سرمه‌ست آن به جادویی کحیل است» و «بکن سرمه غفلت از چشم پاک/که فردا شوی سرمه در زیر خاک»
- امیرخسرو دهلوی: «چشمی که دلی برد به تاراج/دانی که به سرمه نیست محتاج»
- فروغی بسطامی: «تا به چشمان سیه سرمه درانداخته‌ای/ آهوان را همه خون در جگر انداخته‌ای»
منابع مورد استفاده: فرهنگِ دهخدا،
فرهنگِ عمید، دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، مقاله هفت‌قلم آرایش در گذرِ تاریخ به قلم علیرضا زمانی یکتا و... .
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: لوازم آرايش سرمه سرمه چشم لوازم زیبایی آرایش وسمه سرخاب سفیداب لوازم آرایشی ماده آرایشی لوازم آرایش س رمه ک پلک ها مژه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۲۹۱۵۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ایران دومین مصرف کننده لوازم آرایشی در خاورمیانه / کدام برندها حاوی فلزات سنگین هستند؟
به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، صنعت لوازم آرایشی در کشور ما، صنعت پول‌سازی است چراکه تقاضا برای مصرف بسیار زیاد است. موسی احمدزاده، نایب رئیس انجمن واردکنندگان لوازم آرایشی و بهداشتی ایران، می‌گوید که ما در مصرف لوازم آرایشی رتبه هفتم در جهان و رتبه دوم را در منطقه داریم تا جایی که آمار ۲۹درصدی مصرف مواد آرایشی در منطقه خاورمیانه متعلق به کشور ماست و ایران پس از عربستان، بیشترین میزان مصرف لوازم آرایشی را در خاورمیانه دارد. از مجموع هفت میلیارد دلار هزینه مربوط به مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی خاورمیانه، یک میلیارد دلار آن مربوط به ایران است.
| مصرف لوازم آرایشی در ایران | |
| رتبه جهان | ۷ |
| رتبه در خاورمیانه | ۲ |
| هزینه مصرف در خاورمیانه | ۱میلیارد دلار |
| میزان قاچاق | ۸۵% |
آمارها از این حکایت دارند که بخش مهمی از لوازم آرایش موجود در بازار قاچاق هستند و این مسئله خطر تقلبی بودن و ایجاد آسیب و عوارض متعدد را دوچندان می‌کند. محمدعلی گرجی، رئیس کمیسیون انجمن صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی در این باره می‌گوید: در حوزه آرایشی، بیشتر با محصولاتی نظیر رژ لب جامد و مایع، سایه چشم، پنکک، کرم پودر و محصولاتی از این قبیل مواجهیم و ۸۵درصد نیاز کشور در این زمینه در اختیار محصولات قاچاق و تقلبی است. قاچاق این محصولات برای واردکنندگان غیرمجاز به صرفه است و معمولا نیز از آنها استقبال می‌شود.
دفتر نظارت بر اجرای استاندارد صنایع غیرفلزی هم از غیراستاندارد بودن ۱۰ برند رژلب در کشور خبر داده و اعلام کرده در فرآیند ارزیابی انطباق از ۲۰ نمونه رژلب موجود در بازار (۱۰ نمونه جامد – ۱۰ نمونه مایع) آزمون‌های فساد پذیری، وضعیت ظاهری، نقطه نرمی (مربوط به نمونه‌های جامد)، پایداری حرارتی، وجود ذرات خارجی، فلزات سنگین و آرسنیک صورت گرفت. نکته جالب اینجاست که در میان این اسامی نام برخی برندهای معروف داخلی هم به چشم می‌خورد.
کدام محصولات مشکل دارند؟بر اساس اعلام این دفتر، در این ارزیابی، رژلب‌های مایع با برند flormar، ROOBYSIMA،LUXURY،DAMAS، BIO، ARCANCIL، NSTYLE، LIDO، KAPRA، JUXI و رژلب‌های جامد با برند GOLDENROSE، DOOB، JINO، MAJULAN، SIORE، BARISH، BKA، CALISTA، CONFEST، RUBISUN مورد ارزیابی قرار گرفتند و در نهایت ویژندهای جامد شامل RUBISUN، CONFEST، CALISTA، BKA، BARISH و ویژندهای مایع شامل ARCANCIL، BIO، DAMAS، LUXURY و ROOBYSIMA در آزمون مهم فسادپذیری که با سلامت مصرف‌کننده در ارتباط است، مغایر با استاندارد ملی مربوطه اعلام شدند.
|
| |
|
| RUBISUN |
| CONFEST | |
| CALISTA | |
| BKA | |
| BARISH | |
|
| ARCANCIL |
| BIO | |
| DAMAS | |
| LUXURY | |
| ROOBYSIMA |
استفاده از محصولاتی که تقلبی هستند یا درصد بالایی از فلزات سنگین دارند، می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری داشته باشد، تا حدی که محمدرضا بحیرایی، رئیس انجمن واردکنندگان فرآورده‌های بهداشتی و آرایشی ایران گفته که براساس گزارش‌هایی که سازمان مبارزه با کالای قاچاق در کشور جمع‌آوری و منتشر کرده، برخی افراد به دلیل استفاده از محصولات فیک و قاچاق مرتبط با چشم نابینا شده‌اند.
رکسانا فرخی مهندس بهداشت محیط در گفت‌وگو با ایسکانیوز درخصوص وجود فلزات سنگین در لوازم آرایشی گفت: از فلزات مورد استفاده سرب است که در رژلب‌ها استفاده می‌شود. کادمیوم هم به عنوان نگهدارنده در کرم‌های روشن کننده صورت مورد استفاده قرار می‌گیرد. سازمان استاندارد در اقدامی با کمک سه دستگاه فلزات سنگین را در محصولات آرایشی موجود در بازار اندازه‌گیری کردند.
وی ادامه داد: در این بررسی مشخص شد که برخی محصولات آرایشی بیش از میزان استاندارد از فلزات سنگین استفاده می‌کنند. این بررسی از ۲ جنبه وجود فلزات سنگین و میزان فسادپذیری انجام شده است. این آزمایش روی ۲۰ نمونه رژ لب انجام شده است و حدود ۱۰ مورد از این آیتم‌ها مشکل فسادپذیری داشتند.
آزمون فسادپذیری چیست؟فرخی درخصوص آزمون فسادپذیری توضیح داد: در مورد لوازم آرایشی ۲ خط قرمز داریم که یکی اکسیداسیون و دیگری موضوع عوامل میکروبی است. فسادپذیری آیتم مهمی است و به همین جهت لوازم آرایشی زمان نگهداری دارند. بعد از این زمان، فاسد می‌شود. برندهای مورد بررسی حتی در در دوره مصرف دچار فساد شده بودند یعنی با وجود اینکه مثلا ۲۴ ماه زمان ماندگاری یک محصول است اما زودتر از آن فاسد شده است. این موضوع نشان دهنده فرمولاسیون نامناسب و کیفیت پایین آن است.
وی با بیان اینکه محصولات مورد استفاده در بازار به صورت رندوم مورد بررسی قرار می‌گیرد، عنوان کرد: اما ما یکی بزرگترین واردکننده‌های محصولات آرایشی هستیم. در بانه و شهرهای مرزی مرتب محصولات آرایشی وارد می‌شود و مردم هم به دلیل هزینه پایین‌تر آنها از هر جایی بدون بررسی خرید می‌کنند. حتی بسیاری از افراد به تاریخ انقضا توجه نمی‌کنند. تعداد زیادی از محصولاتی که در بازار به نام برند معروف فروخته می‌شوند، تقلبی هستند؛ مانند شامپوهای برند کلیر که در کارگاهی زیرزمینی در ورامین تولید شده بودند و حتی بسته‌بندی شکیلی هم داشتند.
عوارض وجود فلزات سنگین در لوازم آرایشی برای بدنمهندس بهداشت محیط بیان کرد: استفاده از فلزات سنگین مانند سرب، جیوه، آلمینیوم و کروم عوارض جبران‌ناپذیری دارد. دلیل استفاده از آنها هم افزایش ماندگاری محصولات آرایشی است. استفاده مدام از رژ لب باعث ورود سرب به بدن می‌شود و در دوران بارداری از جفت عبور کرده و منجر به مرگ جنین، زایمان زودرس و تولد نوزاد با وزن کم می‌شود.
وی ادامه داد: کادمیوم هم قابلیت جذب از پوست را دارد و حتی می‌تواند روی جذب کلسیم تاثیر بگذارد. یکی از عوارض آن هم تخریب استخوان‌ها است. زنانی که مدام آرایش می‌کنند به طور متوسط ۱/۸ کیلوگرم در عمر خود رژ لب می‌خورند و در خاورمیانه ایران و عربستان هم بزرگترین مصرف کننده‌های لوازم آرایشی هستند. این مقدار قابل توجه است و با وجود استعمال دخانیات و شیوع آن در زنان، آلودگی هوا همه باعث شده تا بیماران مبتلا به سرطان در کشور افزایش پیدا کند. یکی از مهمترین دلایل سرطان هم فلزات سنگینی است که از طریق بلع، استشمام و لمس وارد بدن می‌شود.
به کدام محصولات اعتماد کنیم؟کارشناس بهداشت محیط در پاسخ به این سوال که چطور از سلامت یک محصول مطمئن شویم، بیان کرد: تنها راهی که می‌توان از صحت و سلامت محصول مطمئن شد، توجه به پروانه بهداشت است. تمام محصولات مورد تائید وزارت بهداشت دارای پروانه هستند و سیب سلامت دارند. یکی از مشکلات ما این است که نظارت درستی نسبت به فضای مجازی وجود ندارد و صفحه‌های مختلف بدون مجوز محصولات آرایشی می‌فروشند.
وی اضافه کرد: علاوه بر این محصولات خارجی که توسط شرکت‌های مجوزدار دارخلی وارد می‌شوند، از فیلتر وزارت بهداشت می‌گذرند. این شرکت‌ها موظف هستند که نمونه محصولات خود را بیاورند تا در سازمان غذا و دارو آزمایش شود. این محصولات پروانه بهداشت ورود کالا دارند. این محصولات کد ۱۶ رقمی دارند که می‌توان با پیامک کردن آن از صحت آن کالا مطمئن شوید. در مجموع مردم نباید از هر جایی محصولات آرایشی بخرند بلکه باید از مراکزی اقدام به خرید کنند که تحت نظر بازرسان وزارت بهداشت است و مدام بررسی می‌شود. هر محصولی باید تاریخ تولید و انقضا و مجوز غذا و دارو داشته باشد.
به گزارش ایسکانیوز، وقتی تقاضا در بازار زیاد باشد، فعالان عرصه لوازم آرایشی هم ترغیب می‌شوند که محصولات بیشتری وارد بازار کنند و در شرایطی که مردم به کالاهای قاچاق اعتماد می‌کنند، ورود آنها از مرزهای مختلف کشور هم بیشتر می‌شود. برای بهبود شرایط ابتدا باید بررسی کرد که دلایل استفاده افراطی از لوازم آرایشی در زنان ایارن چیست و چطور می‌توان مردم را آگاه کرد که اولا مصرف را کاهش دهند و بعد به کالای قاچاق اعتماد نکنند؟
انتهای پیام /
امام جمعه بلوک براثر سانحه تصادف درگذشت